Anton Công Chính
I/ Dẫn nhập:
Con người ngày hôm nay đang
sống trong sự phát triển tột bậc của khoa học kĩ thuật. Chính điều này cũng làm
cho nhận thức của con người càng được biến đổi, muốn được khám phá những gì là
bí ẩn nhất. Con người ngày nay không còn nghĩ đến ăn no mặc ấm nữa mà nghĩ tới
ăn ngon, mặc đẹp. Với sự thay đổi của môi trường thì con người cũng thay đổi để
phù hợp với những ngoại cảnh xung quanh. Vì vậy, khoa học là câu trả lời cho những
thắc mắc mà con người đang muốn tìm tòi và khám phá. Những gì là thực tại trước
mắt đều được khoa học giải thích. Chính điều này, cũng làm cho đức tin người ki-tô
hữu có phần xáo trộn, họ cũng muốn tìm tận căn tín ngưỡng mình đang theo là gì?.
Rồi hàng loạt những câu hỏi có thể đặt ra cần người trả lời cho niềm tin của mình.
Con người sinh ra từ đâu ? sống ở đời này để làm gì ? và chết đi về đâu ?. Thần
học Ki-tô giáo là câu trả lời và làm sáng tỏ cho những câu hỏi trên. Qua đó,
cho ta thấy dường như khoa học nhằm giải thích rõ hơn những thực tại mà người
Ki-tô hữu đang hưởng dùng. Thần học Ki-tô giáo làm rõ các Mạc Khải. Trở về với
Mạc Khải khởi nguyên, đó là qua các thụ tạo. Qua đó cho ta thấy, khoa học và thần
học giống như gọng kìm, nhằm giải thích một sự kiện để đưa ra những gì là chân
thực nhất. Để thấy được sự tương giao này, con sẽ đi vào chi tiết để thấy được
sự trợ giúp giữa hai thành phần này.
II/ Nội Dung
A/ Định nghĩa chung
a/ Khoa học là gì:
Khoa học nghiên cứu nhiều lĩnh vực. Tất cả chỉ dựa trên những gì quan sát
được, để rồi đưa vào thí nghiệm, thực nghiệm. Qua đó đưa ra các định luật.
Đối tượng của khoa học tự nhiên bao gồm : vật lý, hóa học, thiên văn,
sinh vật học, động vật học…
Đối tượng của khoa học xã hội gồm : khoa học nhân văn, khoa học tinh
thần, tân lý học…
Qua đó ta có thể nói : Khoa học là một hệ thống kiến thức được liên kết
với nhau cách mạch lạc và cùng quy về một đối tượng nào đó mà họ nghiên cứu.[1].
b/ Thần học là
gì :
Để nói một định nghĩa cho chính xác thần học là gì quả thực là điều rất
khó vì thần học Ki-tô giáo tìm hiểu về Thiên Chúa, mà Thiên Chúa là Đấng vô
hình. Mỗi người tìm về Thiên Chúa đều có những định nghĩa cho mình mà không đi
sai lạc các Mặc Khải của Thiên Chúa thì đều được cho là đúng.
Theo Thánh Augustino định nghĩa : Thần học là sự khảo luận của lý trí
liên quan đến Thiên Chúa.
Theo Karl Rahner định nghĩa : Thần học là khoa học của đức tin, nó là
một sự giải thích và khai triển có ý thức và phương pháp của Mạc Khải được lãnh
nhận trong đức tin.
Theo Charles Ryrie định nghĩa : Thần học là nghĩ về Chúa và diễn tả những
ý nghĩa đó trong một cách nào đó.
B/ Các nghiên cứu của khoa học và thần học
1/ Khoa học xã hội :
a/ Trí thức nghiên cứu :
Khoa học dùng lý trí con người tự nhiên của mình để nghiên cứu những gì đã thấy. Tất cả những gì quan sát và tìm kiếm được,
thì các nhà khoa học mới có thể dùng lý trí của mình để phân tích và tìm hiểu.
Chính lý trí con người mới là câu trả lời. Tất cả các thông tin phải nắm được
chính xác và thâu tóm được chính vấn đề đang tìm kiếm mới có thể xác định một
cách chắc chắn nhất, ngoài những gì không nắm bắt được thì tất cả chỉ là hư ảo,
không có thực. Có những vấn đề các nhà khoa học mất hàng ngàn năm vẫn không tìm
ra được câu trả lời.
Qua đó ta thấy được, để có một kết luận chính xác, các
nhà khoa học phải trải qua biết bao giai đoạn. Đối với các nhà khoa học, lý trí
con người là nguồn phát sinh mọi sáng tạo và có thực nhất, ngoài những điều
đó ra chỉ là một điều hư ảo trước mắt.
b/ Đối tượng nghiên
cứu:
Đối tượng chính của khoa học là vật chất. Tất cả những
gì ở xung quanh đều là nhu cầu cần thiết, nếu không có các đối tượng này thì
không thể làm được. Để quan sát được các tinh tú trên bầu trời, thì cũng phải
nhờ trung gian là những gì đã có. Các nghiên cứu của khoa học chỉ giới hạn
trong thời gian, không gian nhất định và chỉ trong phạm vi vấn đề cần nghiên cứu.
Chính vì thế, khoa học dường như đụng chạm tới Kinh Thánh, cách đặc biệt đụng
chạm đến 11 chương đầu của sách Sáng thế. Khoa học dường như đang đi tìm về nguồn,
nguồn phát sinh mọi sự ở trên trái đất này, kể cả con người. Các nhà khoa học
đã đưa ra một giả thuyết, mọi sự có mặt ở trên trái đất này do vụ nổ Bibang,
chính các phần tử trong vụ nổ này là nguồn phát sinh mọi sự. Nhưng trên thực tế
mọi lý lẽ mà các nhà khoa học đưa ra đều không hợp lẽ và không giải đáp hết được
các thắc mắc cho con người. Đó chỉ là lý thuyết của ảo tưởng. Qua đó, càng cho
ta thấy được có bàn tay của Thiên Chúa đã làm nên các công trình này, ngoài
Ngài ra không có ai và không có nguyên lý nào làm nên vũ trụ này. Ngày nay,
khoa học còn nghiên cứu về sự chết của con người. Điều này cũng không cho ta thấy
được điều gì, ngoài kết luận là chính Thiên Chúa hướng dẫn và dẫn đưa Linh hồn
về với Thiên Chúa.
c/ Khoa học biết có
Thượng đế.
Qua những nghiên cứu nhờ thụ tạo, khoa học chỉ biết có
bàn tay của Thượng Đế đứng sau những công trình này. Chính Niuton đã phải thốt
lên “Tôi thấy Thiên Chúa đi qua ống kính viễn vọng của tôi”. Các nhà khoa học
càng đi tìm kiếm những thực tại càng cho ta thấy được ngoài Thiên Chúa ra không
ai có thể làm được. Con người chỉ là người được thừa hưởng những gì mà Ngài đã
làm nên. Qua những gì con người làm, đó là sự cộng tác vào công trình sáng tạo
của Thiên Chúa. Chính họ đã làm nên từ cái có để trở nên cái có. Còn Thiên Chúa
làm nên từ không mà có. Chính cái có này, mà con người được mời gọi thực hiện
vào công trình của Ngài. Con người dù có giỏi đến đâu cũng nhờ Thiên Chúa để
con người đó được phục vụ những con người khác. Qủa thật, chúng ta được biết những
công nghệ do các nhà khoa học nghiên cứu cũng chỉ nhằm mục đích mưu sinh và phục
vụ con người với nhau mà thôi. Qua trung gian này, giúp ta được tiếp cận gần
hơn với Thiên Chúa. Con ngươi bất toàn không thể nhìn trực tiếp với Thiên Chúa
nhưng qua trung gian là các thụ tạo mà ta nhận biết có Thiên Chúa, chính Ngài
đã ban sức sống cho ta.
2/ Thần học Ki-tô
giáo
a/ Tri thức nghiên cứu:
Đối với
các nhà Thần học Ki-tô giáo, không dùng lý trí tự nhiên của mình để làm sáng tỏ
vấn đề nhưng dùng lý trí được đức tin soi sáng. Chính đức tin là nền tảng và điểm
quy chiếu để hướng dẫn lý trí thực hiện các nghiên cứu. Lý trí không có đức tin
được soi sáng thì những nghiên cứu của các nhà Thần học chỉ là một lý thuyết ảo
tưởng chứ không thực tế.
Thần học
Ki-tô giáo dựa trên các Mạc Khải đế nghiên cứu. Chính Mạc khải là nguồn chính của
Thần học Ki-tô giáo. Mạc khải qua tạo dựng. Qua công trình này Thiên Chúa tỏ
mình ra qua các tạo vật. Đỉnh cao của công trình tạo dựng chính là con người,
con người chính là hình ảnh của Thiên Chúa. Qua con người, Thiên Chúa đặt để
con người trông coi mọi tạo vật Thiên Chúa dựng nên. Sau khi con người sa ngã
Thiên Chúa không bỏ rơi con người nhưng tiếp tục ban ơn cứu độ cho con người. Qua
đó, cho ta thấy Mặc khải về Ngôi Lời Nhập Thể. Trình thuật những chương đầu của
sách Sáng thế cho ta biết rõ điều này. Cho nên Thần học Ki-tô giáo dựa trên những
Mạc khải để cho ta thấy rõ hơn về Thiên Chúa.
c/ Thần học Ki-tô giáo tin có Thiên
Chúa.
Thần học
Ki-tô giáo biết có Thiên Chúa là duy nhất và Thiên Chúa có Ba Ngôi. Vì yêu
thương con người, nên Thiên Chúa đã sai chính con một yêu dấu của Người xuống để
cứu độ con người. Qua đó đưa con người trở về với tình yêu bao la mà Thiên Chúa
luôn dành cho con người. Ba Ngôi Thiên Chúa làm nên mọi sự và cho con người được
thông phần với công trình này. Chúa Cha tạo dựng, Chúa Con cứu chuộc và Chúa
Thánh Thần thánh hóa. Thánh Irênê cho ta thấy Thiên Chúa rất gần với con người.
Chính Ngài đã xuống để ở với con người, chấp nhận thân phận tội lỗi của con người,
để tẩy rửa con người khỏi tội “điều mà Lề Luật không thể làm được, vì bị tính
xác thịt làm cho ra suy yếu, thì Thiên Chúa đã làm, khi sai chính Con mình đến
mang thân xác giống như thân xác tội lỗi chúng ta để đền tội chúng ta, Thiên
Chúa đã lên án tội trong thân xác Con mình” (Rm8,3).
3 Một vài nhận định
Khoa học có vai trò làm phát triển Thần học.
Qua những tìm hiểu cụ thể của
Khoa học và Thần học nói trên. Cho thấy khoa học và thần học không có sự
đối kháng nhau nhưng bổ trợ và giúp nhau làm sáng tỏ hơn các vấn đề.
Khoa học dùng lý trí của con người để nghiên cứu những thực tại đã có sẵn trong
tự nhiên. Khoa học chỉ nhằm giải thích những sự tò mò của con người, những gì
đang diễn ra xung quanh mình nhưng không thể chỉ có con người thấy được nguyên
nhân cuối cùng của sự vận hành này. Chính thần học giúp con người sáng tỏ hơn
nguyên nhân cuối cùng của sự vận hành này và những gì con người đang hướng tới.
Đức tin giúp con người vừa hướng về Thiên Chúa, vừa hướng về thế giới thụ tạo,
thế giới của kinh nghiệm nhân sinh [3]. Khoa học
dùng lý trí con người để suy luận, nghiên cứu. Thần học nhằm giải đáp nguyên
nhân cuối cùng của những công trình ấy.
Khoa học nhờ những gì đã có
sẵn trong tự nhiên để nghiên cứu và tìm hiểu. “Đây được xem như là việc cộng
tác của con người vào công trình sáng tạo và tiếp tục sáng tạo của Thiên Chúa.
Trong cuộc sống dương gian, Đức Giê-su bày tỏ mình như là vị Thiên Chúa luôn
quan tâm đến tất cả các chiều kích của thế giới loài người, chứ không phải là vị
Thiên Chúa chỉ hiện diện và hoạt động trong những khoảng thời gian, không gian,
môi trường và quan tâm đến một số chiều kích nhất định. Thiên Chúa đã Mạc
Khải cho nhân loại về những tương quan trong thế giới thụ tạo nói chung và
trong thế giới loài người nói riêng từ tạo thiên lập địa cho đến tận thế. Sự hiện
diện và hoạt động của Người nhằm cải thiện và đem lại sự hòa hợp trong các
tương quan này” [4].
Qua đây, cho ta thấy được khoa học cộng tác vào công trình sáng tạo của Thiên
Chúa trong thế giới thụ tạo, những nghiên cứu và tìm hiểu nhằm mục đích phục vụ
con người với nhau. Mỗi con người dương thế, Thiên Chúa ban cho mỗi người cách
khác nhau, chính sự khác nhau này mới tăng thêm sự phong phú cho cuộc sống con
người. Tất cả chỉ để phục vụ con người và cùng nhau hướng tới một điều tốt đẹp
nhất. Khoa học khai mở nguyên nhân và Thần học đúc kết nguyên nhân, hai phạm
trù này đi ngược chiều nhau nhưng bổ trợ nhau nhằm đưa lại cho con người những
gì là hạnh phúc nhất.
Chính nhờ những tiến bộ của
khoa học như khảo cổ, thiên văn, địa chất mà người ta đã nhận rõ: Thánh Kinh là
một kho sách quý giá, chứa đựng những kiến thức về Mặc Khải Ki-tô giáo. Kinh
Thánh là một loại văn bình dân chứ không phải là loại văn khoa học [5]. Qua đó,
ta có thể nhận thấy khoa học và thần học không có sự mẫu thuẫn nhau, nhưng còn
giúp cho khoa học nhận ra những phạm vi đúng về đối tượng nghiên cứu của mình.
Trong Tông Huấn loan báo Tin Mừng số 18 cũng nhấn mạnh “mọi lãnh vực của cuộc sống
con người như: Văn hóa, kinh tế, chính trị, xã hội… đều là những đối tượng của
Phúc Âm hóa. Bởi vì, Phúc Âm hóa là đem Tin Mừng vào trong mọi lãnh vực của
nhân loại, và nhờ sự tiếp xúc này sẽ làm thay đổi từ bên trong, đổi mới chính
nhân loại”.
Khi nghiên cứu có những điều
các nhà khoa học không thể đi đến kết luận cuối cùng, thì họ nhìn nhận chỉ có
Thượng đế mới có thể cho họ câu trả lời. Đặc biệt thấy rõ khi nghiên cứu về sự
sống và sự chết của con người. Con người không thể sống mãi trên trần gian, dù
cách nào đi nữa cũng không thể níu kéo con người ở lại trần gian mãi mãi. Sự sống
sau khi chết là gì ? đây cũng là một trong những vấn đề mà khoa học hằng ngày vẫn
tìm kiếm và dường như không thể có câu trả lời. Chính Thần học là câu trả lời
cho khoa học. Chỉ có Thiên Chúa mới có thể cứu được con người. Khi kết thúc cuộc
sống này chính Thiên Chúa tiếp nhận sự sống này.
Sách tham khảo
1. Tập san Đức Tin và Văn Hóa. Số 3, tháng 5 năm 2014. Đại
Chủng Viện Vinh Thanh.
2. Tổng Luận Thần Học, Thánh Thomas Aquino. Dịch giả:
JOACHIM Nguyễn Văn Liêm, O.P. Nhà xuất bản TP. HCM năm 2001.
3. Dẫn vào Thần học. Lm. Nguyễn Văn Tuyên. NXB Tp. Hcm.
4. Dẫn vào Thần học. Thomas P.Rausch, S.J. Nhà xuất bản
Tôn giáo.
5. Đức Tin Tìm Kiếm Sự Hiểu Biết. Biên dịch: Lm
Nguyễn Luật Khoa. OFM. Nhà xuất bản Phương Đông.
6. Nguyên Lý Của Thần Học Công Giáo. Hồng y Joseph
Ratzinger. Biên dịch: Lm Nguyễn Luật Khoa. OFM. Nhà xuất bản Phương Đông.
[2]
ThacS. Nghiêm Xuân Huy, “Vai
trò của kiến thức thông tin đối với khoa học”, http://www.
Thuvienquocgiavietnam.vn. Truy cập ngày 15/01/2015.
[3]
Phêrô Nguyễn Văn Viên, “Tập
San Đức Tin và Văn Hóa”, Số 3( tháng 5/2014), Đại Chủng Viện Vinh Thanh . Tr 20
[4]
Phêrô Nguyễn Văn Viên, “Tập San Đức Tin và Văn Hóa” . Tr 21.
[5]Trung
Tâm Học Viện Đa minh, Mục vụ Huấn giáo, Tr 77.
